Një pyetje që shumë individë ia bëjnë vetes. Një pyetje që për shumë individë është kthyer ne ankth. Po vërtet, pse disa janë mbipeshë?! Do t’ju njohim në këtë artikull disa prej arsyeve të cilat definojnë “fatin” e një individi për të qenë nënpeshë, me peshë normale, mbi peshë, apo në rastin më të rëndë obezë. Balanca e energjisë është kyçi themelor për mbajtjen e një peshe normale apo për të rënë në peshë. Kjo balancë mund të ruhet vetëm nëse sasia e kalorive të shpenzuara është më e lartë se sasia e kalorive të marra. Kalori të marra konsiderohen konsumi i ushqimeve të cilat përmbajnë proteinat, yndyrat dhe karbohidratet. Kurse, kalori të shpenzuara janë prej aktivitetit fizik , ushtrimet fizike dhe metabolizmi. Për humbje në peshë duhet të krijojmë balancë kalorie me vlerë negative.
Por si depozitohet dhjami në trupin tonë?
Ushqyerja është një sistem i ndërlikuar.Në mënyrë që të mbahet organizmi jonë kërkon ujë, oksigjen dhe ushqim. Ne mund të jetojmë 3 minuta pa oksigjen, 3 ditë pa ujë dhe 3 javë pa ushqim. Tre makronutrientët kyç janë: Karbohidratet, Proteinat dhe Yndyrnat. Karbohidratet përfshijnë monosakaridet dhe disakaridet (glukoz, fruktoz, sakarozë dhe sheqeri i tavolinës) si edhe karbohidratet komplekse të cilat përfshijnë niseshtenë. Gjatë tretjes karbohidratet përthithen dhe konvertohen në glukozë të cilat metabolizohen nga trupi për të prodhuar energji. Nëse kërkesat për energji janë të ulëta, ky sheqer depozitohet në indet dhjamore
Proteinat. Përbëhen nga njësi më të vogla që quhen aminoacide të cilat përdoren për të rindërtuar dhe riparuar indet dhe trupin si edhe shumë funksione të tjera. Gjatë metabolizmit të tyre ato na japin energji, dhe nëse janë me tepricë kontribuojnë në depozitimin e indit dhjamor. Yndyrat janë sasia më e madhe e depozitimit të indit dhjamor nëse ato e kalojnë masën për të cilën njeriu ka nevojë.
Pse Disa Persona Kanë Më Të Theksuar Depozitimin?
1. Trashëgimia
Tashmë e dimë se për çdo tipar është përgjegjës një gjen në kodin tonë gjenetik. Kështu edhe për masën trupore numërohen 100 gjene përgjegjwse për peshën. Ai më i rëndësishmi është geni FTO i ndodhur ne kromozomin 16. Nga e gjithë popullata, 60% e tyre që trashëgojnë të dyja kopjet e këtij gjeni janë obezë, kurse pjesa tjetër, pra 40 % janë diabetikë. Ata që kanë vetëm një kopje janë mbipeshë. Pjesa më e madhe e popullatës trashëgon vetëm një kopje të tij, pra si pasojë janë mbipeshë.
2. Sasia e qelizave dhjamore
Qelizat e reja dhjamore ose adipocitet fillojnë të formohen në fëmijëri dhe përfundon në adoleshencë. Ata individë që kanë tendenca për të patuar mbipeshë dhe obezitet i krijonë këto në moshë shumë të vogël, dhe nëse ato nuk stimulohen me ushqime të yndyrshme ato ruajnë përmasa të vogla.
3. Hormonet Leptinë, Gerlinë
Mungesa e gjumit, stresi, alkooli, jeta e natës, substancat narkotike etj ulin shumë metabolizmin sepse shkaktojnë çrregullim hormonal duke nxitur kështu rënien e hormonit të rëndësishëm , LEPTINË i cili ka për detyrë të stimulojë ndjesinë e ngopjes e ti thotë trurit “STOP” , si edhe rritjen e hormonit Gerlinë i cili nxit urinë duke i “gënjyer” trurin se individi ka uri.
4. Stresi
Stresi kryesisht stimulon ndjesinë e urisë dhe të drejton në ushqime të pasura me karbohidrate sepse janë pikërisht ato që “qetësojnë” hormonet e stresit duke depozituar kështu dhjam.
5. Stili i jetesës
Sa me aktiv të jemi aq më shumë truri ynë do të çlirojë hormonim e lumturisë dhe aq më pak atë të stresit. Kështu do të jemi shumë të larguar nga ndjenja e urisë dhe larg karbohidrateve. Nëse ne shtojmë fare pak në peshë, metabolizmi do të ngadalësohet duke sjellë si pasojë depozitimin e yndyrnave pra rritjen e kalorive të marra dhe uljen e kalorive të shpenzuara.
6. Shtatzania
Femrat mbipeshë dhe obeze kanë sasi më të larta të sheqernave dhe yndyrave në gjak duke nxitur çekuilibrimin hormonal si edhe çlirimin e sistemit metabolik dhe sistemin e kontrollit te oreksit në trurin e fetusit. Një femër mbipeshë në shtatzëni është e predispozuar të ketë një jetë mbipeshe dhe një fëmijë mbipeshë si edhe gjithë pasojat që vet mbipesha mbart.
7. Adenoviruset
Adenoviruset janë përgjegjëse për infeksionet që shkaktohen në aparatin gastrointestinal dhe atë respirator duke nxitur depozitimin e indit dhjamor në trup.