Çiftet dhe individët që shpresojnë të kenë fëmijë kurrë nuk e paramendojnë atë që mund të jetë e vështirë të mbesin shtatzënë. Nëse akoma nuk ke mbetur shtatzane pas përpjekjeve një vjeçare, mjekët ju diagnostikojnë me shterpësi.
Rruga mirëqenies së përmirësuar
Steriliteti vlerësohet në disa mënyra. Ka të ngjarë që të përfshijë një ekzaminim të pelvikut (legenit), teste laboratorike, teste të imazhit, një rishikim të historisë suaj mjekësore dhe menstruale, dhe procedura të caktuara. Për gratë, testi i parë është një testi i pelvikut. Gjatë një ekzaminimi të pelvikut, ju do të zhvisheni poshtë dhe do të shtriheni në një tavolinë në ordinancën e mjekut. Mjeku do të ulet pranë këmbëve dhe do të futë një instrument të quajtur spekulum në vagjinë i cili ndihmon në hapje kështu që ai apo ajo mund të shohë brenda. Mjeku juaj do të futë dy gishtat e lubrifikuar me gisht në vagjinë tuaj. Me dorën e tij tjetër, ai ose ajo do të shtypë butësisht në pjesën e jashtme të poshtme të barkut tuaj. Kjo është se si mjeku do të kontrollojë madhësinë dhe formën e mitrës dhe vezoreve tuaj si dhe ndonjë zhvillim të pazakontë.
Testet laboratorike përfshijnë kontrollin e temperaturës së trupit tuaj bazal. Kjo kontrollon temperaturën tuaj në pushim (do të jetë pak më e lartë kur ju jeni gjat ovulimit). Testet shtesë laboratorike përfshijnë testin e urinës, testin e progesteronit (hormon), testet e funksionit të tiroideve, testi e nivelit të prolaktinës (hormoneve) dhe një test të rezervave të vezorve (kontrollin e rezervave tuaj të vezëve).
Testet e imazhit mund të përfshijnë një ultrazë duke lëvizur një shkop magjik mbi barkun tuaj për të krijuar fotografi të mitrës, vezoreve dhe tubave fallopiane, dhe një hysterosalpingography (një test me rreze X që shikon mitrën, vezoret dhe tubat fallopiane).
Procedurat e sterilitetit përfshijnë një histeroskopi (futja e një tubi të hollë të bashkangjitur në një aparat fotografik për të ekzaminuar mitrën tuaj) dhe një laparoskopi (një procedurë e vogël kirurgjike në të cilën mjeku fut një tub të vogël dhe të hollë përmes një vrime të vogël në stomak për të parë mitrën, vezoret dhe tubat fallopiane ). Ju nuk mundur dhe domosdoshme që do të ndërhyni të gjitha këto analiza dhe procedura. Disa janë bërë në bazë të rezultateve të testeve dhe procedurave të mëparshme, disa bëhen në zyrën e mjekut tuaj e disa bëhen në laborator ose në spital.
Gjatë kryerjes së këtyre vlerësimeve, mjeku juaj është në kërkim të shkakut të sterilitetit tuaj. Shkaqet mund të përfshijnë:
Endometrioza. Kjo është rritja e indeve endometrial në pjesën e jashtme të mitrës tuaj.
Ovulim i dobët. Kjo do të thotë që nuk po prodhoni vezë të mjaftueshme. Kjo gjithashtu ndodh me gjendjen shëndetësore të njohur si sindromi ovarian policystic.
Bllokim të Tubave. Një bllokim në tubat tuaja fallopiane parandalon vezën të takohet me spermatozoidet.
Sëmundja inflamatore e pelvikut (PID). Ky është një infeksion që mund të çojë në shterpësi.
Sëmundja ose infeksioni i transmetuar seksualisht (STS apo ITS). Disa STS shtojonë rrezikun e sterilitetit.
Mosha. Sa më e moshuar është një grua, aq më e vështirë është të mbetet shtatzënë.
Numri i ulët i spermatozoidit . Nëse një burrë ka një numër të ulët të spermës, kjo do të thotë se ka më pak spermë që përpiqen të bëjnë rrugën e tyre për tek veza e liruar.
Trajtimet e kancerit. Disa trajtime mund ti shtyjnë përpjekjet tuaja të mbeteni shtatzënë (për burrat dhe gratë). Mjekësia e kancerit mund të ndalojë ciklin tuaj menstrual për një periudhë prej disa vitesh. Kjo e bën gati të pamundur që të mbetesh shtatzënë.
I Pashpjegueshëm. Ndonjëherë, mjekët nuk mund të përcaktojnë arsyen e sterilitetit tuaj. Në disa raste, të gjitha testet tuaja janë normale.
Trajtimi i sterilitetit/infertilitetit varet nga arsyeja pse nuk jeni duke mbetur shtatzënë. Trajtimet e zakonshme përfshijnë:
Medikamente për ovulim. Mjeku juaj mund të përshkruajë një ilaç stimulues të vezorëve. Kjo shkakton vezoret tuaja për të prodhuar më shumë vezë sesa normale. Me më shumë vezë, ju keni një shans më të mirë për të mbetur shtatzënë. Megjithatë, kjo ngre rrezikun e lindjeve të shumëfishta. Ka edhe ilaçe për trajtimin e sindromës policistike ovarian (Policistic Ovarian Syndrome).
Operacioni. Kirurgjia laparoskopike mund të ndihmojë zhbllokimin e tubave fallopian dhe për të eliminuar rritjen e indeve endometriale në pjesën e jashtme të mitrës (endometrioza).
Hormonet. Disa hormone mund të nxisin ato hormone që janë të ulëta në trupin tuaj. Një lloj tjetër i hormoneve mund ta vendosë trupin tuaj në një gjendje të rreme të menopauzës. Kjo shkakton trupin tuaj të ndaloj periodat menstruale. Kjo është veçanërisht e dobishme për trajtimin e endometriozës. Rritja e indeve endometrial rritet çdo herë që keni perioda (menstruacione). Kur ndaloni të keni perioda/menstruacione, kjo i jep kohë trupit tuaj për të derdhur rritjen e tepërt.
Inseminimi. Ky trajtim merr spermatozoidet mashkullore dhe e përgatit atë për futjen në vagjinë, cervikën ose mitrën e gruas gjatë kohës që ajo është duke e ovuluar. Ka dy lloje. Inseminimi intrauterin (IUI) është forma më pak e shtrenjtë. Ajo mund të kryhet në zyrën e mjekut. Mjekët ju bëjnë të përdorin një kit ovulacioni për të përcaktuar kur jeni duke e ovuluar. Pasi të jeni, mitra juaj është e inseminuar me spermatozoidin nga partneri juaj mashkullor (që merret në zyrën e mjekut mu atë ditë ose nga depozita e spermatozoideve). Do keni pak dhembje, kjo sepse inseminimi artificial fut spermën në vagjinë ose qafën e mitrës.
Fekondimi in-vitro. Ky është një trajtim shumë më kompleks dhe i shtrenjtë. Ajo përfshin kombinimin e vezës dhe spermës në një laborator dhe pastaj transferimin e saj tek mitra e gruas. Duhen shumë muaj përgatitje për të përgatitur trupin e gruas me hormone.
Gjërat që duhen marrë parasysh
Vlerësimi dhe trajtimi i sterilitetit mund të ndikojë tek ju fizikisht, financiarisht dhe emocionalisht.
Fizikisht, ngase do keni pak dhembje gjat testit të pelvikut dhe testeve laboratorike. Testet e laboratorit përfshijnë marrjen e mostrës së urinës ose nënshtrimin ndaj një testimi të thjeshtë të gjakut. Do keni ca dhimbje t’buta që do keni gjatë këtyre procedurave. Për shembull, gjatë një laparoskopi, mjeku juaj do të pompojë një sasi të vogël të gazit në barkun tuaj. Kjo është për të ndihmuar në ndarjen e organeve në mënyrë që ai ose ajo të mund të shikoj më mirë në mitër dhe vezore. Pas testit, gazi ju bën të ndiheni të fryrë. Gjithashtu shkakton ca dhimbje të buta në shpatullat tuaja.
Për shumicën e njerëzve, testimi dhe trajtimi i sterilitetit mund të ju dërmoj emocionalisht. Testimi dhe trajtimi mund të kërkojnë muaj, madje edhe një vit. Kjo për shkak se mjekët duhet ta kalojnë kohën me ovulimin dhe ciklin menstrual. Kjo ndodh vetëm një herë në muaj. Ju shpesh duhet të merrni kohë të lirë nga puna për testim dhe trajtime. Dhe ka një kosto të caktuar, nëse sigurimi juaj mbulon apo jo. Shumë njerëz ndihen emocionalisht të drenazhuar nga përvoja. Kjo e bën edhe më të vështirë kur miqtë, familjarët dhe bashkëpunëtorët mbeten shtatzënë me lehtësi. Prandaj, është e rëndësishme të flisni me bashkëshortin ose partnerin tuaj për të adresuar këto çështje dhe se si do të përballeni kur të bëhet e vështirë. Bisedoni me mjekun tuaj për të gjetur mënyra të shëndetshme për t’u përballuar.
Pyetje të pyesni mjekun tuaj
A ka një moshë të caktuar kur duhet të shqetësoheni për sterilitetin më shpejt se sa më vonë?
A rrisin rrezikun ndaj abortit trajtimet e sterilitetit?
Cilat janë shanset e suksesit për çdo lloj trajtimi?
A munden trajtimet e sterilitetit të rrisin rrezikun e një gruaje ndaj kancerit të gjirit, kancerit të vezoreve, apo mitrës?
